Tłumaczenie Tekstów Piosenek
W ciągu tych letnich miesięcy będą mogli Państwo wybierać spośród dziesiątek festiwali muzycznych na całym świecie. Może się nawet zdarzyć, że w ucho wpadnie znajoma melodia, tylko słowa nie będą już te same…
Zgodnie z obowiązującym prawem każdy może wykonać na własny użytek tłumaczenie obcojęzycznej piosenki. Nie może jednak wykorzystać w celach majątkowych lub w wykonaniu publicznym takiego przekładu bez pozwolenie autora tekstu oryginalnego. Wyjątkiem jest sytuacja, jeśli od śmierci autora takiego utworu (tekstu lub/oraz muzyki) minie przeciętnie od 50 (zagranica) do 70 (Polska) lat i po indywidualnym ustaleniu każdego przypadku zostanie stwierdzone wygaśnięcie autorskich praw majątkowych. Może się zdarzyć, że prawo do udzielenia zgody zostało nabyte przez inny podmiot, np. wytwórnię płytową. Zasada ta obowiązuje również w sytuacji, gdy do oryginalnej melodii danego utworu został utworzony nowy tekst autorski. Dochodzenie swoich interesów leży po stronie posiadacza praw autorskich.
W specjalnej sytuacji znajdują się ośrodki edukacyjne, takie jak szkoły i uczelnie, które w celach dydaktyczno-badawczych rozpowszechniać utwory oryginalne i ich tłumaczenia bez udzielonej zgody.
Sam proces tłumaczenia utworu muzycznego jest przedmiotem obszernych badań akademickich. Poglądowo można wydzielić konflikt między dwoma obszarami: znaczenia oraz brzmienia. W pierwszym przypadku akcent zostaje położony na odtworzenie intencji artysty w zgodzie z kontekstem kulturowym obcego języka. Inna drogą jest próba zachowania brzmienia oryginalnego tekstu (zachowania melodii) – tutaj wymagany jest już dobry słuch.
Jak widać, to niezwykle wymagająca specjalizacja, z której najlepiej wywiąże się poeta, tłumacz i muzyk w jednej osobie. Poza tym ocena takiego przekładu jest rzeczą subiektywną, trudno więc o wybór tej jedynej słusznej wersji.
JM
